Luật sư Hồ Ngọc Diệp - Đoàn Luật sư Thành Phố Hồ Chí Minh

Giải đáp pháp luật (3)

19/04/2017, 10:56

Luatsuhongocdiep.vn tiếp tục giới thiệu một số nội dung giải đáp pháp luật, rút từ sách “Tình huống pháp lý và thực tiễn tố tụng” vừa được NXB Phương Đông ấn hành (*)

Toà trả lại đơn kiện, đúng không?

Hỏi: Ngày 08/6/2015 tôi có nộp đơn khởi kiện bà Nguyễn Thị N. tại TAND quận X về việc bà N. có hành vi xâm phạm, cản trở trái pháp luật quyền của người sử dụng đất. Theo đó, tôi yêu cầu TAND quận X. buộc bà N. phải tháo dở cổng rào trên phần đất đã được UBND quận X. cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho tôi.

Tuy nhiên, đến ngày 17/6/2015, tôi nhận được Thông báo của Toà án quận X. về việc trả lại đơn khởi kiện với lý do như sau: Yêu cầu chấm dứt hành vi cản trở trái pháp luật, không thuộc các trường hợp tranh chấp về dân sự thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án. Hành vi tự ý dựng cổng rào, khoá lại và ngăn cản chúng tôi sử dụng đất của bà N. là thể hiện việc tranh chấp quyền sử dụng đất, vì vậy phải hoà giải tại UBND cấp xã trước khi khởi kiện tại Toà.

Vậy xin hỏi, việc Toà án quận X. trả lại đơn kiện với các lý do nêu trên có đúng quy định của pháp luật không?

(Nguyễn Thị Thành, quận 12 – TP.HCM)

Trả lời: Theo tinh thần quy định tại Điều 25 BLTTDS về thẩm quyền giải quyết của Toà án đối với các tranh chấp về dân sự, thì ngoài những loại việc đã được liệt kê trong điều luật, khoản 12 của điều luật này còn quy định, Toà án có thẩm quyền giải quyết “ Các tranh chấp khác về dân sự mà pháp luật có quy định”

Các tranh chấp khác về dân sự mà pháp luật có quy định là những loại việc, những tranh chấp chưa được quy định trong BLTTDS nhưng được quy định trong các văn bản pháp luật khác.

Theo nội dung bà trình bày thì hành vi của bà N. đã trực tiếp xâm phạm, cản trở gia đình bà thực hiện các quyền của người sử dụng đất theo quy định của pháp luật. Và, quan hệ pháp luật tranh chấp này thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án theo quy định tại các Điều 255 và 259 BLDS.

Ngoài ra,, tại khoản 7 Điều 166 Luật Đất đai 2014 cũng có quy định: người sử dụng đất có quyền “ khiếu nại, tố cáo, khởi kiện về những hành vi vi phạm quyền sử dụng đất hợp pháp của mình…”.

Như vậy, việc TAND quận X. cho rằng, yêu cầu khởi kiện của bà  không thuộc thẩm quyền giải quyết của Toà án là chưa phù hợp với quy định của pháp luật.

Mặt khác, quyền khởi kiện là một tố quyền tự do của đương sự, nguyên tắc này cũng đã được cụ thể hoá tại Điều 5 BLTTDS như sau: Đương sự có quyền quyết định việc khởi kiện, yêu cầu Toà án có thẩm quyền giải quyết vụ việc dân sự. Toà án chỉ thụ lý giải quyết vụ việc dân sự khi có đơn khởi kiện, đơn yêu cầu của đương sự và chỉ giải quyết trong phạm vi đơn khởi kiện, đơn yêu cầu đó…

Như vậy, việc nguyên đơn khởi kiện vụ án dân sự tranh chấp về quan hệ pháp luật nào, yêu cầu Toà án giải quyết vấn đề gì, đó là quyền tự định đoạt của họ, còn việc Toà án chấp nhận hay không chấp nhận yêu cầu đó lại là một vấn đề khác. Ngoài ra, trong mọi trường hợp, Toà án không có quyền can thiệp hay thay đổi yêu cầu khởi kiện của đương sự. Đây là một nguyên tắc căn bản trong tố tụng dân sự.

Vì vậy, việc TAND quận X. tự ý thay đổi nội dung khởi kiện của bà từ việc yêu cầu bà N. chấm dứt hành vi xâm phạm, thành quan hệ tranh chấp quyền sử dụng đất để yêu cầu bà phải thực hiện thủ tục hoà giải tranh chấp đất đai tại UBND cấp xã trước khi khởi kiện tại Toà là không đúng pháp luật.

Bà có thể làm đơn khiếu nại gửi đến Chánh án để được giải quyết theo đúng quy định của pháp luật.

Phản tố có áp dụng thời hiệu không?

Hỏi: Tôi là bị đơn trong một vụ án Kinh doanh Thương mại tranh chấp về “Hợp đồng gia công hàng hoá”. Trong quá trình giải quyết vụ án, tôi có làm đơn phản tố nộp cho Toà án, yêu cầu phía nguyên đơn trả số tiền gia công còn nợ của hợp đồng trước đó (không phải hợp đồng đang tranh chấp).

Sau khi tiếp nhận đơn phản tố, Toà án không ra thông báo cho tôi đóng tiền tạm ứng án phí và cũng không có ý kiến gì về nội dung đơn phản tố của tôi. Nhưng trong bản án sơ thẩm, Toà án lại tuyên bác yêu cầu phản tố của tôi với lý do hết thời hiệu phản tố.

Vậy xin hỏi, pháp luật có quy định về thời hiệu đối với yêu cầu phản tố không?

( Trần Ngọc Dũng, Gò Vấp – TP.HCM)

Trả lời: Điều 200 BLTTDS 2015 quy định về quyền yêu cầu phản tố của bị đơn như sau:

1.  Cùng với việc phải nộp cho Tòa án văn bản ghi ý kiến của mình đối với yêu cầu của nguyên đơn, bị đơn có quyền yêu cầu phản tố đối với nguyên đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập.

          2. Yêu cầu phản tố của bị đơn đối với nguyên đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập được chấp nhận khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a/ Yêu cầu phản tố để bù trừ nghĩa vụ với yêu cầu của nguyên đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập;

b/ Yêu cầu phản tố được chấp nhận dẫn đến loại trừ việc chấp nhận một phần hoặc toàn bộ yêu cầu của nguyên đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập;

c/ Giữa yêu cầu phản tố và yêu cầu của nguyên đơn, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập có sự liên quan với nhau và nếu được giải quyết trong cùng một vụ án thì sẽ làm cho việc giải quyết vụ án được chính xác và nhanh hơn.

3. Bị đơn có quyền đưa ra yêu cầu phản tố trước thời điểm mở phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và hoà giải.

Ngoài ra, Điều 202 BLTTDS 2015 còn có quy định về thủ tục phản tố. Theo đó, thủ tục yêu cầu phản tố hoặc yêu cầu độc lập được thực hiện theo quy định của Bộ luật này về thủ tục khởi kiện của nguyên đơn. Tức là, người có yêu cầu phản tố phải có đơn nộp tại Toà án và phải thực hiện nghĩa vụ tạm ứng án phí phản tố… giống như thủ tục khởi kiện đối với nguyên đơn.

Như vậy, căn cứ vào các quy định nêu trên, có thể thấy, pháp luật tố tụng dân sự trước đây cũng như hiện nay, chỉ có quy định về thời hiệu đối với yêu cầu khởi kiện chứ không có điều khoản nào quy định về thời hiệu đối với yêu cầu phản tố trong các tranh chấp dân sự nói chung.

-----------------------------------

(*) Tập sách hiện đang được phát hành trên tất cả các nhà sách của hai đơn vị Phahasa và Phương Nam trên phạm vi cả nước.

Thích và chia sẻ bài viết này

Tin tức khác