Luật sư Hồ Ngọc Diệp - Đoàn Luật sư Thành Phố Hồ Chí Minh

Vấn đề xử lý tài sản…Kỳ cuối: bàn giao tài sản bằng hình thức nào?

14/06/2016, 21:10

Cùng với sự phân định thẩm quyền giải quyết giữa các cơ quan liên quan đến việc xử lý đối với tài sản là vật vô chủ, vật do người khác đánh rơi, bỏ quên… một vấn đề khác cũng không kém phần “rắc rối”, đó là, sau khi xác định người nhặt được tài sản có quyền xác lập quyền sở hữu đối với tài sản mà họ đã nhặt được theo quy định của pháp luật, thì cơ quan nào có thẩm quyền công nhận, và việc bàn giao tài sản sẽ được thực hiện theo hình thức nào?

Quả thật, Bộ luật dân sự (BLDS) của ta hiện nay không có điều khoản nào quy định cụ thể, trong trường hợp đã hết thời hạn thông báo công khai mà vẫn không tìm được chủ sở hữu tài sản thì cơ quan nào có thẩm quyền công nhận hay thực hiện việc bàn giao tài sản, cũng như trình tự, thủ tục công nhận hoặc bàn giao tài sản (cho người đã phát hiện được tài sản) sẽ được tiến hành như thế nào?

Tuy nhiên, theo tinh thần quy định tại khoản 2 các điều 239, 241 BLDS, thì trách nhiệm của Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã hoặc cơ quan công an, được xác định chung, là nơi có thẩm quyền tiếp nhận, thông báo và giao trả lại tài sản cho chủ sở hữu. Do vậy, những cơ quan này cũng có thẩm quyền bàn giao tài sản cho người đã phát hiện được tài sản để họ xác lập quyền sở hữu theo quy định của pháp luật dân sự.  

Thế nhưng, cần thấy rằng, đây là một sự kiện pháp lý làm phát sinh các quyền lợi dân sự, thuộc trường hợp xác lập quyền sở hữu theo thời hiệu. Vì vậy, căn cứ vào khoản 2 các điều 239, 241 cũng như các quy định khác của BLDS về thời hiệu hưởng quyền dân sự, thì thời điểm hưởng quyền dân sự đối với người nhặt được tài sản, phát sinh ngay sau ngày đầu tiên kết thúc thời hạn (một năm) theo quy định của pháp luật. Do đó, sau thời hạn này, cơ quan chức năng cần tiến hành việc bàn giao tài sản cho người nhặt được, tìm được theo đúng quy định của pháp luật.

Việc công nhận hay bàn giao tài sản trong trường hợp này, là căn cứ vào các quy định của pháp luật về thời hiệu hưởng quyền dân sự. Tức là, sự công nhận trên cơ sở một quyền lợi phát sinh theo thời gian và có tính chất đương nhiên, chứ không phải dựa trên kết quả của hoạt động tài phán (có tính phân xử). Vì vậy, sẽ là điều không hợp lý, nếu cơ quan đang quản lý tài sản (UBND cấp xã hoặc cơ quan công an) thực hiện việc bàn giao tài sản là vật vô chủ, vật do người khác đánh rơi, bỏ quên cho người được thụ hưởng bằng một quyết định công nhận quyền sở hữu tài sản.

Như vậy, để thực hiện việc bàn giao tài sản trong trường hợp này, có lẽ hình thức văn bản phù hợp nhất là cơ quan đang quản lý tài sản nên ban hành một quyết định hoặc lập một biên bản mà nội dung không bao hàm sự công nhận quyền sở hữu như trong các trường hợp giải quyết tranh chấp, mà nó chỉ đơn thuần thể hiện việc bàn giao tài sản giữa các cơ quan này với người đã phát hiện ra tài sản trên cơ sở của các quy định pháp luật về thời hiệu hưởng quyền dân sự theo quy định của BLDS nói chung.  

Cách làm này, một mặt phù hợp với chức năng, nhiệm vụ mang tính hành chính của UBND cấp xã hoặc cơ quan công an – là  nơi tiếp nhận, quản lý và giao trả tài sản theo quy định tại các điều 239, 241 BLDS. Mặt khác, nó cũng phù hợp với đặc trưng của hình thức xác lập quyền sở hữu tài sản theo thời hiệu - một hình thức sở hữu được xác lập dựa trên yếu tố thời gian và mang tính đương nhiên chứ không phải thông qua một quyết định công nhận mang tính tài phán của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Luật sư HỒ NGỌC DIỆP

Thích và chia sẻ bài viết này

Tin tức khác